Veiliger maken: stofvrij werken in de bouw

Als jij regelmatig met materialen als kalkzandsteen, beton, steen of hout werkt, dan weet je als geen ander dat er een hoop stof bij vrij komt. Boren, schuren, zagen, hakken en slijpen: één grote stofbende. Sommige van deze stoffen zijn kankerverwekkend en kunnen ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Stofvrij werken is dus erg belangrijk. Vooral bij kleine bedrijven wordt hier vaak te weinig aandacht aan besteed. Geen tijd, geen personeel, geen kennis en dus geen bewustwording. Gezond en veilig werken is juist heel belangrijk, zowel voor individuele medewerkers als voor het hele bedrijf. Lees snel verder om te ontdekken hoe jij stofvrij en dus veiliger kunt werken!

Wat is stof?

Er zijn veel soorten stof en geen enkele is goed voor je gezondheid. De meest voorkomende soorten stof in de bouw zijn:

Silicastof (ook wel kwartsstof): komt voor in bouwmaterialen zoals beton, cement, baksteen, metselwerk, tegels, zandsteen, kiezels, kalkzandsteen en marmer. Het inademen van silica kan ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals silicose (fibrose van de longen waarbij deze vol littekens komen te zitten en stugger worden), longkanker, tuberculose, nieraandoening, COPD (chronische obstructieve longziekte) en meer.
Houtstof: komt voor in bouwmaterialen zoals zacht hout, hardhout, MDF en multiplex. Langdurige blootstelling kan leiden tot een aantal gezondheidsproblemen, zoals oog- of huidirritatie en ademhalingsproblemen. Bepaalde soorten hardhout zijn zelfs in verband gebracht met neuskanker. Daarnaast is hout bijna nooit zuiver: bij jouw klus kan hout allerlei chemicaliën bevatten, zoals harsen, pesticiden, verf, lijm, lak, enz. Oud hout kan ook schimmelsporen bevatten.
Gipsstof: komt voor in bouwmaterialen zoals gipsplaten en pleisterwerk. Gipsstof is niet gevaarlijk voor je huid, maar het kan je ogen, neus, mond en keel irriteren. Zonder een vorm van stofvrij werken kan langdurige blootstelling een negatief effect hebben op je longen.
Asbeststof: een kleine mate van blootstelling kan voldoende zijn om mesothelioom (kanker van het longvlies) te veroorzaken. Langdurige blootstelling kan ziektes als asbestose (verbindweefseling met littekenvorming in de longen), longkanker en darmkanker veroorzaken.

Deze verschillende soorten stof zijn verdeeld in de stofklassen L, M en H:

Stofklasse L: Licht gevaarlijke stoffen. Eenvoudige en onschadelijke stoffen zoals huisstof, zand, aarde, pleister en krijt. Kan zorgen voor irritatie van de huid, ogen en luchtwegen.
Stofklasse M: Middel gevaarlijke stoffen. Silica, zacht hout, hardhout, metalen, verf, kunststof, zand, kiezels. Kan zorgen voor ademhalingsproblemen met aanhoudend hoesten, kortademigheid, beklemmend gevoel op de borst koortsaanvallen en vermoeidheid.
Stofklasse H: Zeer gevaarlijke stoffen. Silica, hardhout en stoffen met virussen, schimmels of bacteriën. Kan resulteren in langdurige, onherstelbare schade aan ademhalingsfuncties. Symptomen kunnen zich pas na jaren laten zien.

Wat zijn de risico’s van in stof werken?

Gezondheidsrisico’s

Stof kan worden ingeademd. De grote stofdeeltjes worden opgevangen in de neus/mond/luchtpijp en worden afgevoerd door inslikken, hoesten of door het snuiten van je neus. Kleine stofdeeltjes komen in de longen terecht en dit kan (ernstige) gezondheidsklachten veroorzaken. Veelvuldige blootstelling aan deze kleine stofdeeltjes kan zorgen voor klachten als kortademigheid, pijn op de borst en benauwdheid. De kleine stofdeeltjes komen tijdens het werk in de longen en stapelen zich op. Dat gaat ongemerkt, maar het is een onomkeerbaar proces. Op de lange termijn leidt veelvuldige blootstelling mogelijk tot kanker of tuberculose.

Financiële risico’s en boetes

Stofvrij werken is niet zomaar vrijblijvend en ‘alleen maar goed voor de gezondheid’. Er worden steeds meer controles uitgevoerd waarbij de inspectie SZW langskomt op de bouwplaats en boetes uitdeelt die kunnen oplopen tot wel €18.000. Door veilig te werken en door gezondheidsbescherming toe te passen, zorg je ervoor dat jouw bedrijfsactiviteiten voldoen aan de geldende voorschriften.

Materialistische risico’s

Stof komt binnenin je machines, waardoor deze sneller slijten. Oplossingen voor stof beschermen je machines tegen stof, zodat je een langere levensduur en betere prestaties krijgt. Ook kan stof ervoor zorgen dat je accessoires verstoppen en ze sneller slijten. Bespaar tijd en geld. Wanneer je stofvrij werkt, gaan je accessoires nog langer mee.

De STOP-strategie: 4 stappen die bij stofmanagement komen kijken

Om blootstelling aan stof te voorkomen heeft het TNO de STOP-strategie ontwikkeld. Op basis van deze strategie kun je effectieve maatregelen nemen om zo stofvrij mogelijk te werken en daarmee gezondheidsrisico’s te beperken. De STOP-strategie houdt het volgende in:

1. Substitutie: alternatieven om te voorkomen dat stof ontstaat. Denk hierbij aan het gebruik van andere materialen of het hanteren van een andere werkmethode (prefab gebruiken, of knippen in plaats van zagen, bevestigen met een tacker, lijm of plamuur in plaats van boren)
2. Technische maatregelen: gereedschappen of accessoires om stof in de lucht te verminderen)
3. Organisatorische maatregelen: verhoog bewustwording en deel kennis)
4. Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM): draag stofmaskers of ademhalingstoestellen)

Je start bij stap 1. Mocht substitutie niet mogelijk zijn, dan ga je technische maatregelen nemen, en zo verder.

Oplossingen om stofvrij te werken

Wij kunnen jou vooral helpen bij stap 2, 3 en 4 van bovenstaande strategie. Stap 3 doen we door middel van deze blog: wij maken jou ervan bewust hoe belangrijk het is om stofvrij te werken en geven jou de kennis die je nodig hebt om dit toe te passen. Stap 2 en 4 vind je bij ons in het assortiment: stofafzuiging en PBM.

Stap 2 van de STOP strategie houdt in: gereedschappen en accessoires om stof in de lucht te verminderen. Kies op basis van jouw machine en toepassing het juiste stofhulpstuk. Voor het boren, beitelen en slijpen in beton en steen heb je andere hulpstukken nodig dan voor het schuren en zagen van hout. Bij ons vindt je voor iedere soort stof de juiste accu bouwstofzuiger of elektrische bouwstofzuiger met de daarbij behorende stofzuiger accessoires. Denk hierbij aan de stofzuigerslang, de filters en de stofzakken.

Stap 4 van de STOP strategie: gebruik persoonlijke beschermingsmiddelen. Een beschermingsmasker/stofmasker, veiligheidsbril of ademhalingstoestel zorgt ervoor dat de schadelijke stoffen minder goed in je longen en ogen kunnen komen.

Aanbevolen door ons: Bosch Dust Control

De beste manier om stof onder controle te krijgen is om te voorkomen dat het in de lucht komt. Daarom zijn de oplossingen van Bosch Dust Control ontworpen om stof op te vangen op de plek waar het ontstaat en deze passen naadloos bij je elektrische gereedschappen. Bosch heeft bijvoorbeeld de SDS Clean. Het boren van nauwkeurige gaten in beton is slechts één stap in het installatieproces van chemische ankers. Daarna volgen tijdrovende schoonmaakrondes. Met de EXPERT SDS Clean plus-8X is dat anders. Hij boort gaten en verwijdert stof tegelijkertijd, waardoor het installeren van chemische ankers sneller en eenvoudiger wordt. Uitblaaspompen, gatenborstels, stofzuigers en tijd - je hebt ze allemaal nodig om de gaten schoon te maken die je voorbereidt voor chemische ankers. Nu niet meer. Bosch biedt oplossingen die je manier van werken vereenvoudigen en die ervoor zorgen dat jij goed beschermd bent tegen stof.

Met de schuurnetten van Bosch Dust Control krijg je tot wel 4x betere stofafzuiging. Deeltjes bewegen zich dwars door het open net in plaats van het oppervlak te verstoppen of de lucht te vervuilen. Dit maakt het ook zeer efficiënt en extreem duurzaam. Bescherm je gezondheid, bescherm je machines, bescherm je accessoires, bereik compliance.

Overige voordelen van stofvrij werken

Stofvrij werken helpt je bij je zicht: stof wordt direct afgezogen, waardoor jij nauwkeuriger en sneller werkt
Wanneer stof direct wordt afgezogen, biedt het materiaal minder weerstand. Ook hierdoor werk je nauwkeuriger en sneller
Je houdt je klanten tevreden wanneer je de werklocatie schoon houdt en het werk sneller af hebt met minimale stofontwikkeling
Jouw werknemers/medewerkers werken veilig en gezond, waardoor zij ook meer betrokken zullen zijn, minder snel ziek zijn en beter presteren

Meer stofvrij werken

Werk jij nog niet stofvrij? Begin vandaag nog! Stop blootstelling aan kankerverwekkende stoffen en gebruik stofvrije gereedschappen, accessoires en PBM. Lees meer over bouwstofzuigers in deze blog en bekijk het assortiment bouwstofzuigers. Kies de juiste stofzuiger op basis van de stofklasse en je kunt veilig aan het werk.

Zorg dat je jezelf goed beschermt tegen stof.

Veiliger Maken. Stof tot nadenken.